Akutthjelp etter skitur
Dette er ein anekdote om Endre Haugen (1895–1986), som var lege i Kvinnherad i heile 45 år. I boka Dokter Haugen – Lege i Kvinnherad 1934–1979 kan ein finna mange slike småhistoriar. I tillegg publiserer vi her ein heil del nye historiar som har komme til etter boka kom ut.
Åsmund Kåre Rørvik har teke vare på dei gamle skia. Han gløymer aldri skituren i Husnesfjella, ei heller dokteren sin kommentar. (Foto: Kristian Hus).
Åsmund Kåre Rørvik fortel her eitt av sine minne om Haugen:
– Midt på 1960-talet var vi ein kameratgjeng i tenåra som gjekk mykje på ski i Husnesfjella. Ei palmehelg var vi på den vanlege turen vår opp frå Bremstølen via Svanaheio til toppen av Mjelkhaug. Medan vi sat på toppen vart vi samde om å køyra rett ned til Sundsstølen, ein bratt og spennande nedfart.
Eg hadde lange, tunge Splitkein fjellski av tre med stålkantar, ca 15 cm lange knivskarpe stålstykke som var skrudde fast i skia etter kvarandre i eit utfresa spor. Ned siste bratthenget inst på stølen køyrde dei andre i lange svingande bogar og kom velberga ned. Eg var sistemann og ville gjerne visa meg fram både til kameratane og påsketuristane som sat og sola seg.
Eg sette rett utfor og fekk ein frykteleg fart. Nedst i overgangen var det mykje laussnø, skia grov seg ned, eg roterte framover og fauk mange meter gjennom lufta før eg landa i eit sjølvlaga snøfok. Både eg, skia og stavane verka like heile, heilt til ein av kameratane mine ropa «sjå kor i h… han blør i hovudet».
Det viste seg at stålkanten på eine skia hadde vore oppi hovudet mitt og laga eit langt kutt. Skinnfillene vart freista lagt på plass, alle lommetørklea til kameratane mine (med og utan innhald) vart samla inn og lagt som kompress under ei stram strikkehua.
Med god hjelp av kameratane kom eg meg ned frå fjellet og heim. Deretter bar det rett til Haugen i Rosendal med drosje. Hovudet mitt var inntulla i handkle og mor mi sat ved sida av. Dokteren veksla eit par ord med oss, men sa deretter ingen ting medan han vaska, klipte hår og barberte før han med snøgg og bestemt hand lappa saman skinnfillene med dei finaste broderingssting. Det gjorde sjølvsagt svært vondt, men eg kunne jo ikkje visa «dokteren» at eg var ei pyse, så eg beit tenna saman og tagde stilt.
Då han var ferdig, nikka eg, og sa takk. Han såg meg då rett i augo og sa orda eg aldri gløymer:
– Jeg tror vi sier at dette var siste skituren din i fjellet denne påsken.
Eg hugsar at vêret vart strålande dei neste dagane. Eg sat på smiemuren heime på Lyngstad og såg opp mot Mjelkhaug og lengta etter å vera med kameratane mine der oppe. Men respekten for Haugen var altfor stor til ikkje å lya han.