Framtida er det intelligente huset. Du høyrer kva eg seier! Eg snakkar ikkje om den intelligente bebuaren. Nei, det er lampar, gardiner, TV og dørar eg snakkar om. Dei skal i framtida lyda ein mobiltelefon eller eit nettbrett.

Det blir brått slutt på nennsom berøring frå husets frue eller herre. No skal dei alle motta kalde kommandoar frå ein anonym avsendar. Eg synest eg ser framtida i eit hus eg kjenner på nært hald. Husets herre går kvilelaust omkring og leitar etter apparaturen som får dører til å opnast og vindauge til å lukka. Så kjem eg i tankar om kva etterkomarane vil kunna.

Blir det slutt på kunnskapen å opna ei dør, eller slå på lyset når kveldsmørkret senkar seg?

Lars Jostein
12.01.15.

Sjølv om eg var ganske vaksen før eg fekk meg bil, har eg praktisert køyrekunsten i så mange år no at eg bør ha rett til å koma med nokre kritiske merknader til desse moderne køyretøya.

Det er først og fremst desse symbola på dashbordet, og pipelydane som følgjer med, som irriterer meg. Dersom ein er så syndig og ventar ein augneblink før ein festar setebeltet, så blinkar det besett, og pip noko inn i granskogen. Det er jo påbudt å ha på seg belte, må vita. Ein får bot om ein gløymer det. Det er det første ein lærer på køyreskulen.

Slike sjølvsagte ting vil eg ha meg fråbedd å bli plaga med! Kva er det bilprodusentane tenkjer om oss. Veit dei ikkje at vi er tenkjande menneske?

Du kjem til dømes frå butikken ein dag, og har handla posen full, slengjer han på setet ved sida av deg, tek på bilbeltet og køyrer glad avstad. Kva skjer? Jo, då pip den hersens varslaren for nabosetet, der du har plassert ein pakke kotelettar, litt kjøtpålegg og ein liter mjølk.

Ja, det er heilt greit at eit kjøtstykke får beskjed om å ta på seg setebeltet. Men eg som tenkjande menneske, vil ha uvesenet fjerna fortast mogleg.

Lars Jostein
12.01.15.

No legg kloke menn og kvinner verda rundt hovuda sine i bløyt for å gjera bilkøyringa vår enklare. I framtida, seier dei, skal ein kunna setja seg i baksetet på sin eigen bil, be han køyra deg heim, og du kan trygt ta deg «ein liten ein», før du startar heimturen.

Dette har me i Røyrvika venta på i årevis. Skal me ha oss ein kosekveld på eit av dei velrennomerte etablissementa i tettstaden vår, blir me på det næraste ruinerte berre for å koma oss heim om natta.

Me er litt misunnlege på forfedrene våre. Etter eit triveleg lag i nabobygda kunne dei berre velta seg over hesteryggen eller i møkakjerra, og hesten tok dei trygt heim att. Prinsippet til datanerdane er altså hundrevis av år gammalt.

Men ein ting maktar ikkje desse nye oppfinnarane. Dei klarar ikkje å laga pålegg av framkomstmiddelet når det blir gammalt og utslite.

Lars Jostein
11.01.15.

Hin dagen hadde eg ei merkeleg oppleving. Å kalla det ei «nær døden»-oppleving, er vel å gå for langt, men at det er døden for banktilbodet vårt, vil eg sterkt vurdera å kalla ei sanning. 

På grunn av visse omstende var det slik at eg forvilla meg inn i eit banklokale på det lokale senteret. Det må vera minst eitt år sidan eg har gjort ei slik formasteleg handling. 

Vel inne i lokalet leita eg etter den gamle kølappmaskina. Seinare skjøna eg at noko slik innretning var heilt uinteressant i denne samanhengen. Eg blei ståande midt på golvet rådlaus. Ingen var å sjå bak skranken der eg hadde håpa å få hjelp. 

Etter kvart dukka det opp nokon eg kjenner. Me blei ståande og preika der midt i lokalet, medan banktilsette surra rundt oss utan å visa den minste interesse for om me hadde eit ærend å utføra. 

Eit kvarter gjekk. Me hadde ein triveleg samtale der på golvet. Nokre minuttar seinare hadde eg fått nok. Eg tok med meg papira mine og rusla ut i desemberkulda.

Lars Jostein
04.01.15

Eg veit at eg vandrar på tynn is no, og den ligg heller ikkje over grunt vatn. Forskinga mi byggjer på litt manglande talmateriale, men resultata er så eintydande at dei likevel bør vurderast med den største respekt.

Det har seg slik at eg har halde meg i lag med ein gjeng firbeinte, ullkledde skapningar dei siste dagane. Det var på høg tid å saga ned askerydningar i nærleiken av huset vårt, for å få tilbake den fantastiske fjordutsikten. Desse skapningane hadde beitet sitt på bakkane der eg arbeidde.

Sauer er ålreite dyr, seiest det, og det er desse tobeinte i høgaste grad også i sine beste stunder.
Det er når dei båe får teften av gode tilbod at dei endrar karakter og «går ut av sitt gode skinn».
I det askegreinene ramla i bakken var flokken der på ein blunk. Dei første tok ein bit, så vassa dei over lauvhaugen i jakta på noko som kunne vera endå betre. Det var då det slo meg at eg hadde sett slik framferd tidlegare. Utanfor manufakturbutikken som har annonsert storsal, står det ein kø av spente kundar. (les: damer). I det same dørene opnar stormar alle fram for å vera først til det første stativet. Når dette er overfladisk rota til, slik at andre knapt finn fram i rotet, er det i full galopp til neste.

Lars Jostein
26.12.14.

Det nærmar seg jul
Englar frå skjul
Julahandel
Graut og mandel
Søte og fine
Små mandarine
Fiken og dadle
Og presanga te adle
Ut i terrenge’
Om ikkje så lenge
Julatre
Hogga di ne
Rundt novo
Inn i stovo
Pynta og fjelga
Te julehelga
Setta seg ne’
Nypynta tre
Førjulskos
Tende ljos
Nippa te brusen
Så kjeme pusen
Vesle pjusken
Byksa i busken
Pusen i ras
Kuler i knas
Han e’ høgt i toppen
Kattakroppen
Den blanke stjerna
Vart enkelt fjerna
Så vert eg bus
Ut med deg Pus
Så å lya
Di kattaslya
Han e sprelsk så ei hysa
Blant juletrelysa
Pusen, den heidningen
Bite i leidningen
Ein lysande katt
På 1000 watt
Bukta og vreid seg
Bartane svei seg
Strauk på dør
Urven og ør
Med bustete ragg
Og norske flagg
Snipp snapp snute
Pusen e’ ute
Det e’ jul i Norge

Arne Torge’

Det er ein ting som er opplest og vedteke. Me må ha ein datamaskin eller mobiltelefon for å kunna fungera nokolunde normalt i tilværet. Ikkje nok med at me må ha ein av desse «duppedittane». Nei, me må oppdatera dei med ganske korte mellomrom for at dei skal fungera.

Eg har vore gjennom Windows 95, 98, XP.Wista, 7, 8, og no 8-1, og det var då eg oppgraderte siste gongen at eg oppdaga noko forunderleg. Eg skulle opna «mine dokumenter» i det nye systemet. Kva ser eg? Filene var ordna akkurat slik som dei var i 95-versjonen for 20 år sidan!

Kvifor i helsike har problemskaparen Windows drive og trøbla med meg alle desse åra, for så å finna ut at det dei gjorde i førre århundre var det smartaste?

No vil sikkert ein betrevitar seia at slik kunne du hatt det i alle år, dersom du hadde trykt på dei rette tastane. Men no er det slik at eg føyer meg lojalt etter det som systemskaparane legg i hendene mine. Eg tek det for god fisk dei dei seier om at alle forandringar er forbetringar.

Dei møter tydelegvis veggen av og til, dei også!

Lars Jostein
19.12.14

Det er greitt at vi får melding på dashbordet i bilen om at tanken snart er tom, at det er tid for neste service eller at bakdøra ikkje er skikkeleg lukka. Men det er eit anna symbol som irriterer meg grenselaust. Kvar dag det er mindre enn fire grader kjem det eit "pling" og eit snøsymbol fram.

For det første, snør det aldri ved fire grader pluss. For det andre, kan ein køyra på tørr asfalt heile veka, sjølv om det er minus fire. Eg sit med ei lita kjensle av at dette er leikestove for det eg kallar datanerdar. Dei plagar oss vanlege på mange felt i livet, men lat oss sleppa tøv som dette i ein bil vi har betalt altfor mykje for i utgongspunktet.

Det har absolutt ingen verdi å koma med eit slikt varsel når det i dei fleste tilfelle er villeiande. Greitt nok at ein skal vera aktsam når temperaturen nærmar seg null. Men dette er i røynda berre tull.

Vi er pålagde å ta synstest før vi får lov til å køyra bil, og då bør vi alle sjå om det snør eller om det er is på vegen. Skulle vi stola blindt på dette symbolet, måtte vi lista oss rundt i 40 km/t kvar gong vi blei varsla. Slik det er no registrerer vi varslinga med eit skuldertrekk. Altså har den ingen verdi.

Vekk med den!

Lars Jostein
17.12.14

Eg er stort sett ein tolmodig mann. Men det er visse situasjonar i livet som set tolmodet mitt på prøve. Ein av dei er det eg her kallar «trappesnakk». Slik fortonar problemet seg:

Me har site i triveleg selskap i timevis, og preika om laust og fast. Me har eigentleg vore innom alle dei tema det har vore aktuelt å snakka om. Brann sin elendige sesong er det berre eg som har prøvd å bringa på banen. Emnet blir kvikt avvist med ei uvesentleg hending frå nabobygda.
Så er det tid for å gå heim, selskapet seier farvel, og får på seg yttertøyet. Det er då det skjer. Vel ute på trappa er det full stopp. Det dukkar plutseleg opp fleire emne, som ikkje har vore gjennomdiskuterte tidlegare i selskapet. Eg går kvilelaus omkring enten eg er vert eller gjest. Selskapet held det gåande med tomsnakk. Dei siste minuttane av samtalen går meg alltid «hus forbi».

Lars Jostein
15.12.14

Kånå synest eg er altfor sein med å fornya dongeribukseparken min. No har eg bøtt dei meir enn ein gong, seier ho. Du kan ikkje gå slik blant folk.

– Dongeribukser skal vera litt sunde, seier eg. Ubemidla tenåringar kjøper bukser til fleire tusen kroner som berre sleng rundt knehasane. Slik er moten no for tida.

Ei mor frå slekta til kona i Sogn hadde ikkje fått med seg dette, buksa til den vaksne sonen hang på klesnora mellom husa deira i all si fillete prakt. Å nei, tenkte ho. Eg kan ikkje la sonen min gå ut blant folk i ei slik ei. Kva vil dei tru om oppdraginga hans. Ho plukka stasen ned frå snora og fann fram symaskinen. Men den takka ho venta på etter utført arbeid, fekk ho aldri.

Dessutan har eg eit anna problem når det gjeld desse nymotens dongeribuksene. Nokon har funne ut at dei skal vera så korte i livet. Slik det er i dag, går eg å dreg i den forbaska buksa heile dagen. Problemet er berre at den centimeteren eg vinn oppe i linninga, har ein lei tendens til å gnaga seg inn der vi mannfolk har litt meire enn jentene.

Så er det berre å lura på seg dei gamle buksene så lenge det går, og kryssa fingrar for at Arne og Geir Inge på You Who også går leie av gnag på hoftepartiet og skaffar oss bukser vi kan gå i!

Lars Jostein
08.12.14

I det siste har det dukka opp ein ny mote som ikkje kan forbigåast i det stille. Fleire og fleire unggutar kjem med ein hårsveis der dei klipper seg snaue frå halsen og til langt over øyrene, for så å dyrka ei fyldig og fin såte på toppen.

Dei kan då ikkje demonstrativt gå rundt slik, og halda oss godt vaksne herrar for narr. Her har me i alle år teke vare på hårprakten vår på ymse vis. Alt frå brylkrem-styling i ungdommen, til gelé i litt vaksnare alder. Etter kvart må me med ei viss vemod vedgå at det blir mindre og mindre å styla, særleg til lengre ein kjem opp mot toppen.

For å feia noko av komplekset vårt tilside, så har me sagt at me veks gjennom håret.

No går desse jyplingane rundt og hoverer over oss som ikkje har ein sjanse til å kopiera dette nymotens påfunnet. Men i grunnen tek eg det heile med stoisk ro. Før eller seinare vil også dei møta livets harde realitetar, og gå rundt med det som ein gong blei kalla Netcom-sveis. Altså berre delvis dekning!

Lars Jostein Rørvik
05.12.14

Ho kjem ned lia
I den kvite kjolen sin
Stundom slank
Så ho blir borte i furuskogen
Ofte brei og buldrande
Før ho legg seg til kvile
I det store vatnet

Lars Jostein Rørvik

No kjem den salige adventstid
Det tennest lys og kona er blid
Til butikkane går me i samla flokk
Frå minstemann til den gamle med stokk.

Du ser kven det er som har festa grep
Kona føre med mannen på slep
Vi stimlar saman i kjøperus
Og smyg rundt hinder som Lasse Kjus.

Det yrer rundt både krambu og torg
Med hovudet djupt i ei tilbodskorg
Står naboen med eit salig glis
Han har funne noko til tilbodspris.

Vi tel ned dagar til julekveld
Og satsar på at helsa held
Når ribbelukt fyller kjøken og gong
Då skal me syngja ein julasong.

Lars Jostein Rørvik
29.11.14