Den sindige villmannen – om livet til Tjerand Aske frå Fjelberg

– Eg bur i ei pappøskje, men har det trass alt bra. Dessutan hjelper eg mange menneske der borte, fortalte han til Terje Fjellhaugen. Kva Tjerand, som då var i slutten av 60-åra, meinte med ein slik karakteristikk av buforholda sine, kan ein berre undrast over. Var det for å illustrera at han låg på gata blant uteliggjarar, slik det ofte er blitt sagt om han, eller var det hybelleiligheten sin på Stovner han omtalte som ei pappøskje? Det får vi aldri svar på, seier Terje Fjellhaugen.

Boka om Tjerand Aske frå Fjelberg er forteljinga om ein kunnskapsrik og uvanleg småbrukar og fiskar, som filosoferte mykje over meininga med livet, men som til slutt ikkje greidde å halda styr på seg sjølv og det vesle gardsbruket sitt. Nokre dagar etter han fylte 70 år, døydde han brått på gata i Oslo under dramatiske omstende.

Solveig Hopen dreiv landhandel på Fjelberg frå 1969 til 1974, og minnest enno godt Tjerand Aske. Sjølv om denne småbrukaren, fiskaren og eventyraren frå Borgundøy kanskje kunne virka litt skræmande på dei som ikkje kjende han, var det ikkje noko vondt i han. Men bestemte meiningar om mangt og mykje hadde han, seier den tidlegare butikkeigaren på Fjelberg. Til dømes var Aske sterkt engasjert under EF-kampen i 1972, og meinte at folk måtte røysta nei til unionen.

Folk kom mann av huse til bok-lanseringa i Sjøstova laurdag ettermiddag. Rundt 60 personar både frå øyane og fastlandet møtte fram for å høyra om Tjerand Aske-boka – langt fleire enn venta.

Midt på vinteren i 1931 sykla Tjerand Aske (1906–1976) over Folgefonna! Det er denne historia mange av oss har høyrt opp gjennom tidene, men forteljinga om eventyraren og den litt spesielle mannen frå Borgundøy i Fjelberg har endå fleire sider – både på godt og vondt.

Vinteren 1931 gjekk Tjerand Aske (1906–1976) frå Fjelberg over Folgefonna, slik han også gjorde året før medan han arbeidde på ein gard i Hardanger. Han skulle tilbake til jordbruksskulen på Utne etter juleferien. Men denne gongen rodde han like frå Borgundøy til Rosendal og gjekk derifrå inn Hattebergsdalen, opp Ringerike til Prestavatnet og vidare innover til fonna.

Sigurd Endresen minnest Tjerand Aske rundt 1947–49, i Fjelberg. Han var berre om lag sju år gammal første gongen han såg han, og det seier seg sjølv at han som liten gut ikkje kunne få eit fullstendig og balansert bilete av denne merkelege mannen. Men her er litt av det som han hugsar.

Han vart rekna som ein original all sin dag, Tjerand Aske frå garden Aske på Borgundøy. Etter at foreldra døydde budde han åleine på garden, og etter mange si meining var det knapt råd å koma nærare eit villmannsliv enn det livet han levde.